Αρχείο CA - ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΒΑΦΗ, Κ. Π.

45 φάκελοι (1914 τεκμήρια)

Το 1963 ο Αλέκος Σεγκόπουλος, κληρονόμος του ποιητή, εμπιστεύτηκε στον Γ. Π. Σαββίδη την επιμέλεια και την έκδοση ολόκληρου του αρχείου Καβάφη. Οι διαδρομές του αρχείου μέχρι αυτό να περιέλθει οριστικά στον Γ. Π. Σαββίδη (1969) καταγράφονται από τον ίδιο σε σχετικό δημοσίευμα στο περιοδικό Νέα Εστία (βλ. Γ. Π. Σαββίδης, «Το αρχείο Κ. Π. Καβάφη. Μια πρώτη ενημερωτική έκθεση», Νέα Εστία, τ. 74, 1963, σ. 1539-1547). Το αρχείο διαχειρίστηκαν διαδοχικά η Ρίκα Σεγκοπούλου (1926-1939), ο Αλέκος Σεγκόπουλος (1926-1966) και ο Γ. Α. Παπουτσάκης (όπως προκύπτει από την εξέταση των τεκμηρίων στο αρχείο), η Κυβέλη Σεγκοπούλου (1966-1969), ο Γ. Π. Σαββίδης (1969-1995) και ο Μανόλης Σαββίδης (1995-2012) (βλ. Κατερίνα Γκίκα, «Σημείωμα για το Αρχείο Καβάφη», Οκτώβριος 2012). Τόσο ο Γ. Π. Σαββίδης όσο και ο κληρονόμος του Μανόλης Σαββίδης διαφύλαξαν την ενότητα του αρχείου Καβάφη που παρέλαβαν, και σε μεγάλο βαθμό το αποκατέστησαν, ανακτώντας χειρόγραφα και άλλο υλικό που είχε αποσπαστεί κατά το παρελθόν.

Το αρχείο Καβάφη περιήλθε στην κυριότητα του Ιδρύματος Ωνάση το 2012. Οι οκτώ μεταγενέστερες προσθήκες αποκτήθηκαν διαδοχικά από το Ίδρυμα, με ισάριθμες αγορές, κατά την περίοδο 2013-2018.

Πρόκειται για αρχείο με ικανοποιητική πληρότητα, χωρίς φυσικές διασπάσεις και ανακολουθίες, χαρακτηριστικά που εξασφαλίζουν τη χρονική συνέχεια των περιλαμβανόμενων τεκμηρίων ως προς τη σειρά και τη συχνότητά της εμφάνισής τους. Στα χαρακτηριστικά αυτά οφείλεται η μοναδικότητα του αρχείου Καβάφη ως λογοτεχνικού αρχείου.
Άλλωστε, ο ίδιος ο ποιητής φρόντιζε συστηματικά να συγκεντρώνει και να αρχειοθετεί το έργο του. Τα ποιήματά του, χειρόγραφα ή έντυπα, ως αυτοσχέδια βιβλία ή τυπογραφικά δοκίμια, οι κατάλογοι διανομής τευχών και συλλογών, τα πεζά κείμενα και οι σημειώσεις λογοτεχνικού και προσωπικού χαρακτήρα, μαζί με μεταφράσεις, κείμενα και μελέτες τρίτων για το έργο του, συνθέτουν το τμήμα του αρχείου που αφορά την πνευματική του δραστηριότητα.
Ο ιδιωτικός βίος του ποιητή σκιαγραφείται μέσα από τον πλούτο της προσωπικής και οικογενειακής αλληλογραφίας που διασώθηκε, τα κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα, τα ποικίλα οικογενειακά τεκμήρια και, τέλος, από τη σημαντική συλλογή προσωπικών και οικογενειακών φωτογραφιών.
Στις προσωπικές του σημειώσεις, ο Καβάφης καταγράφει τις σκέψεις του για το έργο του, την ποίηση και την τέχνη γενικότερα, τη ζωή και την καθημερινότητά του, όπως την ενασχόλησή του με τα τυχερά παιχνίδια, τις εξομολογήσεις του σχετικά με την προσωπική και την ερωτική του ζωή. Στο τελευταίο διάστημα της ζωής του, τα σημειώματα ήταν το μέσο επικοινωνίας του ποιητή όταν, λόγω της ασθένειάς του, δεν μπορούσε πια να μιλήσει.
Διαπροσωπικές σχέσεις και διαδρομές, επαφές με προσωπικότητες και ανθρώπους του πνεύματος αποτυπώνονται στα τεκμήρια του αρχείου, συμπληρώνουν τη φυσιογνωμία του Καβάφη και τον εντάσσουν στο πλαίσιο της εποχής του.

Διατηρήθηκε το σύνολο του αρχείου. Κατά την ταξινόμηση του αρχειακού υλικού αντικαταστάθηκαν μεταγενέστερα δίφυλλα και απλοί φάκελοι που είχαν χρησιμοποιηθεί ως διαχωριστικά των τεκμηρίων και συγκεντρώθηκαν σε χωριστό φάκελο.

Ενδέχεται να υπάρξουν μεταγενέστερες προσκτήσεις αρχειακού υλικού.

Α. Αρχειονομική τεκμηρίωση
Σύμφωνα με τον Ιστορικό Κατάλογο Γ. Π. Σαββίδη, το αρχείο Καβάφη όπως αυτό παραδόθηκε στο Ίδρυμα Ωνάση αποτελείται από: 85 ντοσιέ (με χειρόγραφα και λυτά έντυπα), τον φάκελο Περίδη, τον φάκελο Παπουτσάκη, το αρχείο Αλεξανδρινής Τέχνης και το αρχείο Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου. Επισημαίνεται ότι ο συγκεκριμένος κατάλογος αποτελεί μέρος του αρχείου Καβάφη.
Της ταξινόμησης του αρχείου προηγήθηκαν η καταγραφή και η περιγραφή του υλικού με τη σειρά που αυτό αποκτήθηκε από το Ίδρυμα. Συντάχθηκε αναλυτικό ευρετήριο σε επίπεδο τεκμηρίου. Η περαιτέρω επεξεργασία του αρχείου υπαγόρευσε την οργάνωση και την κατάταξη υλικού του σε τρία υπο-αρχεία:
Α. Έργο (Κ. Π. Καβάφη), Β. Προσωπικό αρχείο (Κ. Π. Καβάφη) και Γ. Προσκτήσεις μετά το 2012.
Η ταξινόμηση των τεκμηρίων έγινε σε θεματικούς φακέλους και στη συνέχεια το περιεχόμενό τους ταξινομήθηκε χρονολογικά. Οι φάκελοι φέρουν ενιαία, αύξουσα αρίθμηση και εντάχθηκαν σε σειρές και υποσειρές ακολουθώντας θεματολογικά κριτήρια, με εξαίρεση το τρίτο υπο-αρχείο, του οποίου οι φάκελοι κατατάχθηκαν χρονολογικά.
Για τη διευκόλυνση της αναζήτησης του περιεχομένου των τεκμηρίων δημιουργήθηκαν σημεία πρόσβασης τα οποία διατρέχουν όλα τα πεδία της αρχειακής περιγραφής. Τα σημεία πρόσβασης έχουν ομαδοποιηθεί στις ακόλουθες κατηγορίες: φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα, οικογένειες, τοποθεσίες και θέματα. Τα θέματα διακρίνονται εσωτερικά σε επιμέρους κατηγορίες.
Τα τεκμήρια των φακέλων με τίτλο «Περίδη» και «Παπουτσάκη» εντάχθηκαν στους φακέλους προέλευσής τους σύμφωνα με το περιεχόμενό τους. Η σχετική πληροφορία διατηρήθηκε στο πεδίο «Παλαιές ενδείξεις ταξινόμησης».
Επίσης, διαχωρίστηκαν οι φάκελοι που ανήκουν στο αρχείο Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου και στο αρχείο Αλεξανδρινής Τέχνης, τα οποία αποτελούν πλέον χωριστό αρχείο.
Επειδή μέχρι σήμερα το αρχείο έχει εκτενώς χρησιμοποιηθεί ως πηγή δημοσιευμάτων, και για τη διευκόλυνση των ερευνητών, στο πεδίο περιγραφής με τίτλο «Παλαιές ενδείξεις ταξινόμησης» γίνεται η σύνδεση της νέας τεκμηρίωσης με τις ενδείξεις του ιστορικού καταλόγου Γ. Π. Σαββίδη με βάση τον αύξοντα αριθμό του μικροφίλμ και των λήψεων.
Τέλος, το τρίτο υπο-αρχείο αποτελεί διακριτό τμήμα του αρχείου Καβάφη, στο οποίο περιλαμβάνονται οι συμπληρωματικές προσκτήσεις του Ιδρύματος Ωνάση μετά το 2012. Εδώ θα ενταχθούν επίσης τα μελλοντικά αποκτήματα.

Αναλυτικότερα, το ταξινομικό διάγραμμα του αρχείου διαρθρώνεται ως εξής:

ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΒΑΦΗ, Κ. Π.
Υπο-αρχείο 01: ΕΡΓΟ
Σειρά: Ποιήματα
φάκελος: Ποιήματα (σε χειρόγραφη μορφή)
υποφάκελος: Ποιήματα
υποφάκελος: Χειρόγραφα προετοιμασίας εκδόσεων
φάκελος: Ποιήματα (σε έντυπη μορφή)
υποφάκελος: Φυλλάδια –Μονόφυλλα
υποφάκελος: Τεύχη
υποφάκελος: Συλλογές
φάκελος: Κατάλογοι
υποφάκελος: Κατάλογοι τίτλων
υποφάκελος: Κατάλογοι διανομής τευχών και συλλογών

Σειρά: Πεζά κείμενα
φάκελος: Λογοτεχνικά κείμενα
φάκελος: Άρθρα – μελέτες – σχεδιάσματα
φάκελος: «Λεξικό των παραθεμάτων»

Σειρά: Σημειώσεις
φάκελος: Σημειώσεις λογοτεχνικού χαρακτήρα
φάκελος: Σημειώσεις για γλωσσικά θέματα
φάκελος: Σημειώσεις προσωπικού χαρακτήρα
φάκελος: Σημειώσεις για ιστορικά θέματα
φάκελος: Σημειώσεις εργασίας

Σειρά: Μεταφράσεις και έργα τρίτων για τον Κ. Π. Καβάφη
φάκελος: Μεταφράσεις στην αγγλική γλώσσα
υποφάκελος: Μεταφράσεις του John Καβάφη
υποφάκελος: Μεταφράσεις του Γ. Α. Βαλασόπουλου
υποφάκελος: Μεταφράσεις άλλων
φάκελος: Μεταφράσεις σε άλλες γλώσσες
υποφάκελος: Μεταφράσεις στη γαλλική γλώσσα
υποφάκελος: Μεταφράσεις στην ιταλική γλώσσα
υποφάκελος: Μεταφράσεις στην ολλανδική γλώσσα
φάκελος: Κείμενα και μελέτες για τον Κ.Π. Καβάφη
φάκελος: Μελοποιημένα έργα του Κ.Π. Καβάφη
φάκελος: Ζωγραφικά σχέδια

Υπο-αρχείο 02: ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ
Σειρά: Αλληλογραφία Κ. Π. Καβάφη
Υποσειρά: Προσωπική αλληλογραφία
φάκελος: Σχέδια και αντίγραφα επιστολών του Κ.Π. Καβάφη
υποφάκελος: Σχέδια και αντίγραφα επιστολών προς τον Αλέκο και τη Ρίκα Σεγκοπούλου
υποφάκελος: Σχέδια και αντίγραφα επιστολών προς τον Ε. Μ. Forster
υποφάκελος: Σχέδια και αντίγραφα επιστολών προς διάφορους αποδέκτες
υποφάκελος: Αλληλογραφία σχετικά με την εκδοτική δραστηριότητα του Κ.Π. Καβάφη στην Αγγλία
φάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από τον Ε. Μ. Forster
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από τους Μικέ Ράλλη, John Ροδοκανάκη, Στέφανο Σκυλίτση
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από διάφορους συντάκτες

Υποσειρά: Οικογενειακή αλληλογραφία
φάκελος: Σχέδια και αντίγραφα επιστολών του Κ. Π. Καβάφη
φάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία Κ. Π. Καβάφη
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από τον John Καβάφη
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από τον Παύλο Καβάφη
υποφάκελος: Εισερχόμενη αλληλογραφία από διάφορους συντάκτες
φάκελος: Αλληλογραφία μεταξύ μελών της οικογένειας Καβάφη και μελών της οικογένειας με τρίτους

Υποσειρά: Γενική αλληλογραφία
φάκελος: Υπηρεσιακή αλληλογραφία
υποφάκελος: Εισερχόμενη υπηρεσιακή αλληλογραφία
υποφάκελος: Εξερχόμενη υπηρεσιακή αλληλογραφία
φάκελος: Αλληλογραφία μεταξύ τρίτων

Σειρά: Miscellanea (Ποικίλα)
φάκελος: Κείμενα ημερολογιακού χαρακτήρα
φάκελος: Ποικίλα προσωπικά
υποφάκελος: Νομικά έγγραφα
υποφάκελος: Γενεαλογικά στοιχεία
υποφάκελος: Σημειώματα οικονομικού χαρακτήρα
υποφάκελος: Προσωπικές σημειώσεις
υποφάκελος: Ποικίλα οικογενειακά
υποφάκελος: Εφήμερα
υποφάκελος: Τύπος – έντυπα
υποφάκελος: Έργα τρίτων

Σειρά: Φωτογραφικό αρχείο
φάκελος: Συλλογή φωτογραφιών
υποφάκελος: Προσωπικές φωτογραφίες
υποφάκελος: Οικογενειακές φωτογραφίες
υποφάκελος: Φωτογραφίες διαφόρων

Υπο-αρχείο 03: ΠΡΟΣΚΤΗΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2012
φάκελος: Προσκτήσεις 01 (2013)
φάκελος: Προσκτήσεις 02 (2013)
φάκελος: Προσκτήσεις 03 (2015)
φάκελος: Προσκτήσεις 04 (2016)
φάκελος: Προσκτήσεις 05 (2017)
φάκελος: Προσκτήσεις 06 (2017)
φάκελος: Προσκτήσεις 07 (2018)
φάκελος: Προσκτήσεις 08 (2018)

Β. Φιλολογική τεκμηρίωση

Η ομάδα των φιλολόγων συνέβαλε στην τεκμηρίωση του αρχείου Καβάφη συμπληρώνοντας την κατά τεκμήριο αρχειονομική περιγραφή με εξειδικευμένες φιλολογικές πληροφορίες.
Σε συνεργασία με την αρχειονομική ομάδα και έχοντας προηγουμένως εξοικειωθεί με το σύνολο του χαρτώου υλικού του αρχείου, τα μέλη της φιλολογικής ομάδας αποφάσισαν τη συγκρότηση δύο αυτόνομων πεδίων και τη διεύρυνση της κατηγορίας «Θέματα» του πεδίου «Σημεία πρόσβασης». Αναλυτικότερα, η ομάδα της φιλολογικής τεκμηρίωσης επεξεργάστηκε τα ακόλουθα πεδία:

Ι. Σχετικά έργα του Κ. Π. Καβάφη
ΙΙ. Συμπληρωματικά Σχόλια
ΙΙΙ. Σημεία πρόσβασης (συμπληρωματικά)

Ι. Το πεδίο «Σχετικά έργα του Κ. Π. Καβάφη» εξυπηρετεί τον συσχετισμό του εκάστοτε αρχειακού τεκμηρίου με ένα ή περισσότερα έργα του Καβάφη και αποσκοπεί στη διευκόλυνση ιδίως εκείνου του χρήστη που αναζητά αρχειακό υλικό σχετικό με κάποιο από τα έργα αυτά. Λαμβάνοντας υπόψη τον σύνθετο χαρακτήρα της καβαφικής εκδοτικής ιστορίας και τις ποικίλες κατηγοριοποιήσεις στις οποίες έχουν κατά καιρούς επιμεριστεί τα καβαφικά ποιήματα (ανέκδοτα, ατελή, κρυμμένα, αποκηρυγμένα κτλ.), αποφασίστηκε η εξής λύση: στο πεδίο «Σχετικά έργα του Κ. Π. Καβάφη» αναγράφεται ο τίτλος ή οι τίτλοι γνωστών έργων του Καβάφη (ποιήματα, πεζά, άρθρα) και ακολουθεί ο αριθμός του λήμματος της Βιβλιογραφίας Κ. Π. Καβάφη του Δ. Δασκαλόπουλου (Δημήτρης Δασκαλόπουλος, Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη (1886-2000), Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 2003) που δηλώνει την πρώτη δημοσίευση του κάθε έργου. Ανάμεσα στον τίτλο και στον αριθμό του λήμματος παρεμβάλλεται το σύμβολο >, ακολουθούμενο πάντοτε από τον αριθμό του λήμματος (π.χ. «Αλεξανδρινοί βασιλείς» >Α129).¹
Διευκρινίζεται ότι η σχετική καταχώρηση έγινε μόνο στις περιπτώσεις που η σύνδεση του τεκμηρίου με ένα έργο είναι εμφανής ή προκύπτει με σαφήνεια από το ίδιο το κείμενο του τεκμηρίου και όχι αποκλειστικά βάσει της δευτερογενούς βιβλιογραφίας. Δεν πραγματοποιείται σύνδεση με ποιήματα όταν η πληροφορία που αναγράφεται στο αρχειακό τεκμήριο δεν έχει σχέση με αυτά, ακόμα και αν αποτελούν μέρος του υλικού τεκμηρίου. Ο Καβάφης, λόγου χάρη, χρησιμοποιούσε ως γραφική (χαρτώα) ύλη το πίσω άγραφο μέρος τυπωμένων μονόφυλλων για σημειώσεις ή και για να καθαρογράψει τα ποιήματά του. Στις περιπτώσεις αυτές, η φιλολογική ομάδα δεν αναφέρεται στα τυπωμένα ποιήματα που φέρει το verso, καθώς εστιάζει στο κείμενο του τεκμηρίου και όχι σε δεδομένα που αφορούν την υλική του υπόσταση.

ΙΙ. Στο πεδίο «Συμπληρωματικά σχόλια» παρέχονται διευκρινιστικά σχόλια, όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο, με στόχο τη διευκόλυνση του ερευνητή-χρήστη. Ορισμένες από τις περιπτώσεις στις οποίες συμπληρώνονται συμπληρωματικά σχόλια είναι οι ακόλουθες:

• Αναφορά πληροφορίας λογοτεχνικού ή φιλολογικού ενδιαφέροντος. Π.χ. «Πραγματοποιούνται αναφορές στους Friedrich Schiller και Μολιέρο, όπως επίσης στo “The Arab Conquest of Egypt”. Αναφέρεται και ο τίτλος “Siwa”, ο οποίος παραπέμπει πιθανότατα στο ομώνυμο έργο του Charles Dalrymple Belgrave».
• Αναφορά σε σχεδιάσματα και παραλλαγές καβαφικών έργων, μόνον όπου το σχεδίασμα αναφέρεται ρητά στο τεκμήριο ή όταν η ταύτιση είναι απόλυτη.
• Καταγραφή της δευτερογενούς βιβλιογραφίας που προκύπτει από τα τεκμήρια, και επεξηγηματικά σχόλια όπου χρειάζεται (χρήση βιβλίων, περιοδικών και εφημερίδων από τον Καβάφη). Π.χ. «Σημειώνεται η έκδοση Ηλίας Ι. Οικονομόπουλος, Μυθολογία της Αρχαίας Ελλάδος, Αθήνα, Φέξης, 1896».
• Παράθεση στοιχείων έκδοσης ή δημοσίευσης του εκάστοτε λογοτεχνικού ή φιλολογικού έργου που παρατίθεται ή σχολιάζεται στο τεκμήριο. Π.χ. «Ποιήματα του Γιώργου Βρισιμιτζάκη δημοσιευμένα στο πρώτο τεύχος του περιοδικού Αλεξανδρινή Τέχνη (Αλεξανδρινή Τέχνη, έτος Α΄, τχ. 1, Δεκέμβριος 1926, σ. 3-4)».

Αναφορικά με το πεδίο των συμπληρωματικών σχολίων, τα μέλη της ομάδας φιλολογικής τεκμηρίωσης απέφυγαν την ερμηνευτική προσέγγιση της αρχειακής πληροφορίας και αξιοποίησαν τη δευτερογενή βιβλιογραφία μόνο σε περιπτώσεις όπου απαιτήθηκε ταύτιση ενός κειμένου και διασταύρωση της φιλολογικής πληροφορίας.

Ιδιαίτερα σημαντική στάθηκε επίσης η συμβολή του ιστορικού καταλόγου του Γ. Π. Σαββίδη. Οι φιλολογικοί επιμελητές συμβουλεύτηκαν τον κατάλογο σε κάθε στάδιο υλοποίησης του έργου, χωρίς όμως να υιοθετούν κατ’ ανάγκη τις φιλολογικές του παρατηρήσεις (π.χ. αναφορικά με ταυτίσεις σημειώσεων του ποιητή με ποιήματα κ.ά.). Εντούτοις, για λόγους δεοντολογίας αποφασίστηκε η κατά τεκμήριο παραπομπή στο οικείο λήμμα του παλαιού καταλόγου με τη μορφή ενεργού υπερδεσμού (hyperlink). Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η ιστορικότητα της επεξεργασίας του αρχείου και ο χρήστης είναι σε θέση να συγκρίνει τις διαφορετικές εκδοχές ή να λάβει υπόψη παλαιότερες παρατηρήσεις που δεν θεωρήθηκε σκόπιμο να διατηρηθούν στο παρόν εγχείρημα.

ΙΙΙ. Τα Σημεία πρόσβασης αποτελούν τις λέξεις κλειδιά μέσω των οποίων πραγματοποιείται η αναζήτηση και η έρευνα στο αρχείο από κάθε χρήστη. Ειδικότερα, τα μέλη της φιλολογικής ομάδας, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του χρήστη του αρχείου, αλλά και τις τεχνικές δυνατότητες του επιλεγμένου ηλεκτρονικού εργαλείου (ArchiveMax), εκτός από τις κατηγορίες «Φυσικά πρόσωπα», «Νομικά πρόσωπα», «Τόποι», «Οικογένειες», οι οποίες συμπληρώθηκαν και από τις δύο ομάδες εργασίας, αποφάσισαν την υποδιαίρεση της κατηγορίας «Θέματα» των σημείων πρόσβασης φιλολογικού ενδιαφέροντος σε επιμέρους κατηγορίες, ως εξής:

Λογοτεχνικοί και άλλοι χαρακτήρες
Έργα του Κ. Π. Καβάφη (τίτλοι)
Έργα άλλων (τίτλοι έργων άλλων συγγραφέων)
Εφημερίδες
Περιοδικά
Μετάφραση-Έργα του Κ. Π. Καβάφη (τίτλοι)

Στη θεματική κατηγορία «Λογοτεχνικοί και άλλοι χαρακτήρες» σημειώνονται με ειδική σήμανση οι χαρακτήρες που απαντούν σε ποιήματα και πεζά κείμενα του Καβάφη. Στο συγκεκριμένο πεδίο, τα μέλη της φιλολογικής ομάδας ακολούθησαν τη μεθοδολογία του Κυριάκου Ντελόπουλου, όπως αυτή προκύπτει από το έργο του: Καβάφη ιστορικά και άλλα πρόσωπα. Ιστορική, φιλολογική και βιβλιογραφική έρευνα, ΕΛΙΑ, Αθήνα 1978. Αναλυτικά, δίπλα από το όνομα του εκάστοτε χαρακτήρα σημειώθηκε το σύμβολο ^ και στη συνέχεια, σε παρένθεση, συμπληρώθηκαν κατά περίπτωση τα εξής σημεία:

Ι (Ιστορικό πρόσωπο)
Λ (Λογοτεχνικό πρόσωπο) [Εδώ η ομάδα φιλολογικής τεκμηρίωσης διαφοροποιήθηκε από τη σήμανση Ντελόπουλου, ο οποίος χρησιμοποιεί τη συντομογραφία ΦΙ (Φιλολογικό πρόσωπο)]
Φ (Φανταστικό πρόσωπο)
Μ (Μυθολογικό πρόσωπο)

Π.χ. Ιωάννης Καντακουζηνός ^(Ι)

Στην περίπτωση «μη λογοτεχνικών» τεκμηρίων υιοθετήθηκε η ίδια σήμανση για τα μυθολογικά, λογοτεχνικά και φανταστικά πρόσωπα, αλλά τα ιστορικά πρόσωπα συγκαταλέχθηκαν στην κατηγορία των φυσικών προσώπων.
Τέλος, στη θεματική κατηγορία «Τόποι» δεν καταχωρίσθηκαν μυθικοί ή μυθοπλαστικοί τόποι, αλλά μόνο γεωγραφικοί προσδιορισμοί που ταυτίζονται με υπαρκτή τοποθεσία.

Η ψηφιακή αναπαραγωγή του αρχείου (συμπεριλαμβανομένων των μεταδεδομένων περιγραφής του) είναι αναρτημένη στο σύνολό της στον ιστότοπο του Ιδρύματος Ωνάση και παρέχεται σύμφωνα με τους όρους αναπαραγωγής. Η πρόσβαση στα πρωτότυπα τεκμήρια είναι δυνατή μόνο σε ειδικές περιπτώσεις και μετά την υποβολή σχετικού αιτήματος, προκειμένου να διασφαλισθεί η προστασία και η διατήρηση της φυσικής ακεραιότητας του πρωτότυπου αρχειακού υλικού.

Το σύνολο του Αρχείου Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση διατίθεται με άδεια Creative Commons Αναφορά Δημιουργού Παρόμοια Διανομή (CC BY-SA 4.0), διεθνής, έκδοση 4.0 ή μεταγενέστερη. Η αναφορά στο Αρχείο Καβάφη θα πρέπει να πραγματοποιείται με τον ακόλουθο τρόπο: © 2016-2018 Αρχείο Καβάφη Ίδρυμα Ωνάση. Στην περίπτωση που κάποιο έργο που εμπεριέχεται στο Αρχείο Καβάφη ανήκει σε τρίτο πρόσωπο, ορίζεται ακριβώς ο δικαιούχος των πνευματικών δικαιωμάτων και η άδεια με την οποία διατίθεται το έργο. Στην περίπτωση που κάποιος χρήστης θέλει να αποκτήσει επιπλέον δικαιώματα ή άδειες από αυτά που του παρέχει η άδεια Creative Commons με την οποία διατίθεται το αρχείο, θα πρέπει να επικοινωνήσει με το Αρχείο Καβάφη στην ηλεκτρονική διεύθυνση cavafyarchive@onassis.org.

Κυρίως η ελληνική και δευτερευόντως η αγγλική και η γαλλική. Ελάχιστα κείμενα είναι γραμμένα στην ιταλική, ενώ εντοπίζονται και τρία τεκμήρια στην ολλανδική γλώσσα.

Το αρχείο αποτελείται από λυτά χειρόγραφα τεκμήρια, σημειωματάρια, έντυπα, αποκόμματα ή φύλλα εφημερίδων και φωτογραφίες. Εντοπίζονται τεύχη ποιητικών συλλογών με αυτοσχέδια βιβλιοδεσία του ίδιου του ποιητή, καθώς και αυτοσχέδιοι φάκελοι.
Ως υπόστρωμα γραφής χρησιμοποιείται είτε απλό χαρτί (με διαγράμμιση ή χωρίς) είτε φύλλα από χαρτί ή χαρτόνι, κομμένα και διπλωμένα ώστε να σχηματίζουν τετρασέλιδα μικρών διαστάσεων. Εκτεταμένη είναι η χρήση πρόχειρων χαρτιών, ποικίλων διαστάσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, και για πρακτικούς λόγους, το κύριο σώμα του χαρτιού επιμηκύνεται με τη χρήση επικολλημένων προσθηκών.
Το μελάνι γραφής είναι μαύρο, κόκκινο και μπλε, ενώ είναι συχνή η χρήση μολυβιού.
Καταγράφονται επίσης τα υδατόσημα που εντοπίστηκαν σε φύλλα χαρτιού που χρησιμοποίησε ο Καβάφης, διαφόρων προελεύσεων, ή στο χαρτί επιστολών που έλαβε, τα οποία διασώζονται στο αρχείο. Ενδεικτικά αναφέρονται: English Commercial Post, Southern Cross Fine Quality, The New Mill SuperFine, Extra Strong, Navarre, Spartan Bond, Boar’s Head English Bond, Conqueror London, R. J. Moss & Co Alexandria, Marchant Singer & Co London, Velo Mill, Alex Pirie & Sons Royal SuperFine, Delta Mill Fine, Original Renage’s Mill, Original Australasian, Baskerville Vellum Wove, Au Louvre Paris, G. Pulman & Sons Air Dried London, Gurney Ivory Laid, POF, W.T. & Co, Lenvale Hollingworth Kent, Mercury Mill GB, Urania Ban, Egypte 1899, Tamvaco Choremi & Co. Alexandrie-Egypte, Aero Bank J.R., Extra Strong 1902 J.R.F., Abondance, F. Guerimand & Cie, Imperial Treasury De La Rue, Ultra PerFecta Type Writer, Harrods Hans Script, Oceana Ledge, United Service Air-Dried Vellum, Excelsior SuperFine, Imperial Air Mail, Johannot & Cie Extra Strong, Basildon Bond, Green Spring Bond Rag Content, Air Mail 693, Titan Bond, Marmaty Mill J.C.A, Original Ledger Air Dried, Britannia, L.J. & Cie Basseau, Registre Superieure P.P. & Co., Union Bond, Velo Mill Depose. Ορισμένα εξ αυτών είναι δυσδιάκριτα.
Στις σειρές της αλληλογραφίας εντοπίζονται επιστολόχαρτα ξενοδοχείων της Γαλλίας (Παρίσι, Τουλόν, Υέρ), αλλά και διαφόρων τραπεζών.
Το αρχείο σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση. Παρατηρείται ελαφριά έως μέτρια οξείδωση του χαρτιού, η οποία έχει προκαλέσει δυσχρωμίες και διάβρωση του υλικού. Αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στον τύπο του χαρτιού που χρησιμοποιήθηκε ή του μελανιού, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις διαβρώνει το χαρτί σε τέτοιο βαθμό ώστε να προκαλεί οπές, αλλά και στην εκτεταμένη χρήση μεταλλικών συνδετήρων ή καρφιτσών. Διακρίνονται επίσης μηχανικές καταπονήσεις και φθορές, όπως απώλειες μικρών τμημάτων ορισμένων τεκμηρίων και σχισίματα, αλλά και φθορές που οφείλονται σε βιολογικούς παράγοντες και προέρχονται από τη δράση μικροοργανισμών. Ορισμένα τεκμήρια φέρουν εμφανή ίχνη κόλλας εξαιτίας της χρήσης αυτοκόλλητης ταινίας (σελοτέιπ) για την προσωρινή στερέωση σχισιμάτων.
Παράλληλα με την ταξινόμηση του αρχείου πραγματοποιήθηκε προληπτική συντήρηση. Αφαιρέθηκαν δηλαδή οι μεταλλικοί σύνδεσμοι και αντικαταστάθηκαν από άλλους, ειδικούς, οι οποίοι δεν επιβαρύνουν το αρχειακό υλικό. Όπου ήταν εφικτό, τοποθετήθηκαν ανοιχτά όσα τεκμήρια φυλάσσονταν διπλωμένα, με την παράλληλη χρήση προστατευτικού χαρτιού.
Η φυσική κατάσταση κάθε τεκμηρίου καταγράφεται στο αντίστοιχο πεδίο της περιγραφής του.

Συντάχθηκε αναλυτικό ευρετήριο του αρχείου, σε επίπεδο τεκμηρίου.

Το αρχείο Καβάφη μικροφωτογραφήθηκε το 1963 με τη βοήθεια του ιστορικού Βασίλη Π. Παναγιωτόπουλου και την οικονομική ενίσχυση του εκδοτικού οίκου Ίκαρος. Βλ. Γ. Π. Σαββίδης, «Το Αρχείο Κ. Π. Καβάφη. Μια πρώτη ενημερωτική έκθεση», Νέα Εστία 74 / 872 (1 Νοεμβρ. 1963), σ. 1539-1547.
Τα 158 μικροφίλμ παραδόθηκαν στο Ίδρυμα Ωνάση το 2017. Από αυτά, τα 145 φέρουν αρίθμηση: F1 έως F146. Το μικροφίλμ με αριθμό 73 λανθάνει. Στα υπόλοιπα 13 περιέχονται επαναληπτικές λήψεις.
Η ψηφιακή αναπαραγωγή του πρωτότυπου αρχειακού υλικού ολοκληρώθηκε το 2017 (11.086 λήψεις). Την ίδια χρονιά ψηφιοποιήθηκαν και τα 158 μικροφίλμ (4.741 λήψεις).
Με βάση τις λήψεις οι οποίες προέκυψαν από την ψηφιοποίηση των μικροφίλμ, και έπειτα από σύγκριση που πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια παλαιότερης καταγραφής του αρχείου (Ιστορικός Κατάλογος Σαββίδη), κατέστη δυνατό να επισημανθούν τα πρωτότυπα τεκμήρια τα οποία, ενώ απεικονίζονται στη μικροφωτογράφιση του 1963, δεν παρελήφθησαν από το Ίδρυμα Ωνάση. Με σκοπό την εξασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής πρόσβασης στην πληροφορία, αποφασίστηκε, ως προς τα συγκεκριμένα τεκμήρια, η διάθεση της ψηφιακής αναπαραγωγής των αντίστοιχων λήψεων της μικροφωτογράφισης του 1963.

Αρχειακές πηγές που σχετίζονται με το αρχείο Καβάφη φυλάσσονται:

Α. ΊΔΡΥΜΑ ΩΝΑΣΗ, ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΒΑΦΗ

Αρχείο Αλέκου και Ρίκας Σεγκοπούλου

Β. ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ, ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ

1) Χειρόγραφα Κωνσταντίνου Καβάφη (1884-1897), Αρ. Εισ. 201
Προέλευση: Σωματείο «Οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη» (https://www.benaki.gr)
2) Χειρόγραφα Κωνσταντίνου Καβάφη (1915-1958), Αρ. Εισ. 231
Προέλευση: Εριέττα Περίδη (https://www.benaki.gr)
3) Χειρόγραφα Κωνσταντίνου Kαβάφη (1917-1935), Αρ. Εισ. 202
Προέλευση: Γιώργος Σαββίδης (https://www.benaki.gr)

Γ. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ (ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ)

1) Σεγκόπουλος, Αλέκος και Ρίκα (αρχείο)
2) Κάλας, Νικόλας (αρχείο)
3) Μαλάνος, Τίμος (αρχείο)
4) Άγρας, Τέλλος (αρχείο)
5) Πάργας, Στέφανος (αρχείο)
6) Παπουτσάκης, Γ. Α. (αρχείο)

Δ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΜΙΣΙΓΚΑΝ (UNIVERSITU OF MICHIGAN)

Χειρόγραφο Κωνσταντίνου Καβάφη [«Απιστία»] (Special Collections Library)

Ε. ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (THE BRITISH LIBRARY)

1) Μονόφυλλα Γ2 (1909-1911) [1917-1920]
2) Μονόφυλλα Γ3 (1912-) [1918-1920]

ΣΤ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΧΑΡΒΑΡΝΤ (HARVARD UNIVERSITY)

1) Ανάτυπο («Αρχαίαι ημέραι») [Houghton Library]
2) Ανάτυπο («Περιμένοντας τους βαρβάρους») [Houghton Library]
3) «Ποιήματα 1910» [Houghton Library]
4) «Ποιήματα 1910-1917» [Houghton Library]
5) «Ποιήματα 1917» [Houghton Library]
6) «Ποιήματα 1910-1918» [Houghton Library]
7) «Ποιήματα 1908-1914» [Houghton Library]
8) «Ποιήματα 1907-1915» [Houghton Library]
9) «Ποιήματα 1916-1928» [Houghton Library]
10) «Ποιήματα 1916-1918» [Houghton Library]
11) «Ποιήματα 1905-1915» [Houghton Library]
12) «Ποιήματα 1919-1931» [Houghton Library]
13) «Ποιήματα 1919-1932» [Houghton Library]
14) Letter from E. M. Forster to T. S. Eliot (11.3.1924) [Houghton Library]

Ζ. ΣΥΛΛΟΓΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ (ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ)

Χειρόγραφο («Τυανεύς Γλύπτης»)

Η. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΤΕΞΑΣ (UNIVERSITY OF TEXAS AT AUSTIN)

George G. Arnakis Papers (Constantine P. Cavafy, correspondence, 1924, 1928)

Θ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ (UNIVERSITY OF AMSTERDAM)

«Ποιήματα 1916-1928», αρχείο G. H. Blanken (Allard Pierson Special Collections)

Ι. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΛΕΪΝΤΕΝ (LEIDEN UNIVERSITY)

1. «Ποιήματα 1907-1915» (University Library, Closed Stack 5, 1483 B 28)
2. «Ποιήματα 1916-1928» (University Library, Closed Stack 5, 1391 A 32)

Η παρούσα ενδεικτική βιβλιογραφία συντάχθηκε από την ομάδα φιλολογικής τεκμηρίωσης και περιορίζεται σε ορισμένα από τα σημαντικότερα δημοσιεύματα που αναφέρονται ειδικά στο αρχείο Καβάφη και επεξεργάζονται ή δημοσιεύουν αρχειακό υλικό.

• «Αφιέρωμα στον Καβάφη», Επιθεώρηση Τέχνης 108 (Δεκέμβριος 1963).
• Γκίκα, Κατερίνα, «Μενελάου και όχι Κωνσταντίνου. Διερεύνηση της γνησιότητας κειμένου στα Πεζά του Κ. Π. Καβάφη», Κονδυλοφόρος 9 (2010), σ. 117-140.
• Δάλλας, Γιάννης, Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική, Στιγμή, Αθήνα 1984.
• Δασκαλόπουλος, Δημήτρης, Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη (1886-2000), Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 2003.
• Δασκαλόπουλος, Δημήτρης, «Βιβλιογραφικά Κ. Π. Καβάφη. Προσθήκες 1886-2000. Συμβολή 2001-2010», Κονδυλοφόρος 11 (Νοέμβριος 2012), σ. 163-233.
• Δημαράς, Κωνσταντίνος Θ., «Η τεχνική της έμπνευσης στα ποιήματα του Καβάφη. Ένα δοκίμιο ερμηνείας», Φιλολογική Πρωτοχρονιά 1956 [1955], σ. 97-102.
• Ιατρού-Καραμπίνη, Μιχαήλα (επιμ.), Η βιβλιοθήκη Κ. Π. Καβάφη, Αρχείο Καβάφη / Ερμής, Αθήνα 2003.
• Ιωάννου, Γιώργος, «Δύο επιστολές του Κ. Π. Καβάφη προς τον Ίωνα Δραγούμη και ένα σημείωμά του προς τον Φίλιππο Δραγούμη», Χάρτης 5-6 (Απρίλιος 1983), σ. 534-544
• Καραγιάννης, Βαγγέλης, Σημειώσεις από την Γενεαλογία του Καβάφη και ομοιότυπη αναπαραγωγή του χειρογράφου της «Γενεαλογίας», Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1983.
• Καράογλου, Χαράλαμπoς Λ., «Κ. Π. Καβάφη. [Ριμάριο]», Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητής 2 (1990), σ. 71-123.
• Kεχαγιόγλου, Γιώργος, «K. Π. Kαβάφη. H συνάντησις των φωνηέντων εν τη προσωδία. Παρουσίαση και σχολιασμός του ανεκδότου πεζού κειμένου», Eλληνικά 30 (1977-8), σ. 353-382.
• Κύκλος Καβάφη, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Ίδρυμα Σχολής Μωραΐτη, Αθήνα 1983.
• Μοδινός, Πόλυς, Τρεις επιστολές του Καβάφη, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1980.
• Παπουτσάκης, Γιώργος Α. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Πεζά, Φέξης, Αθήνα 1963.
• Περίδης, Μιχάλης, Ο βίος και το έργο του Κωνστ. Καβάφη, Ίκαρος, Αθήνα 1948.
• Πιερής, Μιχάλης, «Ο Καβάφης και η Κύπρος», Ο Κύκλος Λάρνακας 19-20 (Γεν.-Απρ. 1986), σ. 3-44.
• Πιερής, Μιχάλης, «Κ. Π. Καβάφη. [Σημειώματα για τα τελευταία χρόνια και την αρρώστια της Χαρίκλειας Καβάφη] (1899)», Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητής 3 (1991), σ. 171-210.
• Πιερής, Μιχάλης (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Τα πεζά (1882;-1931), Ίκαρος, Αθήνα 2003.
• Πιερής, Μιχάλης (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Το Λεξικό Παραθεμάτων, Ίκαρος, Αθήνα 2015.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Ποιήματα (1896-1933), Ίκαρος, Αθήνα 1963.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., Οι καβαφικές εκδόσεις (1891-1932). Περιγραφή και σχόλιο. Βιβλιογραφική μελέτη, Έκδοση Ταχυδρόμου, Αθήνα 1966.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Ανέκδοτα ποιήματα (1882-1923), Ίκαρος, Αθήνα 1968.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., Πάνω νερά. Δεκαεννέα δημοσιογραφικές περιδιαβάσεις και δύο παλαιά ορόσημα, καθώς και άγνωστα κείμενα του Αυγέρη, του Καβάφη, του Σεφέρη κ.ά., Ερμής, Αθήνα 1973.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., «Τα "Τιγρανόκερτα", ο Καβάφης και το θέατρο», Θέατρο, περίοδος Β´, 32 (Μάρτιος-Απρίλιος 1973), σ. 10-12.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., Εφήμερον σπέρμα (1973-1978). Επιφυλλίδες, βιβλιοκρισίες, ομιλίες κυρίως με φιλολογικές και εικαστικές αφορμές, καθώς και άγνωστα κείμενα του Παλαμά, του Καβάφη, του Σεφέρη κ.ά., Ερμής, Αθήνα 1978.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Άγγελος Σικελιανός. Τριαντατρία και τρία ανέκδοτα κείμενα. 1902-1950, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο, Αθήνα 1981.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφη. Τα αποκηρυγμένα. Ποιήματα και μεταφράσεις (1886-1898), Ίκαρος, Αθήνα 1983.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφης. Ανέκδοτα σημειώματα ποιητικής και ηθικής (1902-1911), Ερμής, Αθήνα 1983.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., Μικρά καβαφικά, τ. Α´, Ερμής, Αθήνα 1985.
• Σαββίδης, Γιώργος Π., Μικρά καβαφικά, τ. Β´, Ερμής, Αθήνα 1987.
• Σαββίδης, Γιώργος Π. (επιμ.), Κ. Π. Καβάφης. Κρυμμένα ποιήματα 1877;- 1923, Ίκαρος, Αθήνα 1993.
• Σαββίδη, Λένα (επιμ.), Λεύκωμα Καβάφη. 1863-1910, Ερμής, Αθήνα 1983.
• Τσίρκας, Στρατής, Ο Καβάφης και η εποχή του, Κέδρος, Αθήνα 1958.
• Τσίρκας, Στρατής, Ο πολιτικός Καβάφης, Κέδρος, Αθήνα 1971.
• Haas, Diana, «Cavafy’s reading notes on Gibbon’s “Decline and Fall”», Folia Neohellenica 4 (1982), σ. 25-96.
• Haas, Diana, «Early Cavafy and the European “esoteric” movement», Journal of Modern Greek Studies 2 (Οκτώβριος 1984), σ. 209-224.
• Haas, Diana, «Κωνσταντίνου Καβάφη Constantinopoliad an Epic», στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Φιλοσοφική Σχολή-Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Μεσαιωνικών και Νέων Ελληνικών Σπουδών, Ζητήματα ιστορίας των νεοελληνικών γραμμάτων. Αφιέρωμα στον Κ. Θ. Δημαρά, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1994, σ. 281-304.
• Haas, Diana, «Biographical, autobiographical and epistolary material from the archives of C. P. Cavafy. A report on recent research», Μολυβδο-κονδυλο-πελεκητής 5 (1995-1996), σ. 39-50.
• Haas, Diana, Le Problème religieux dans l’oeuvre de Cavafy. Les années de formation (1882-1905), Presses de l’Université de Paris-Sorbonne, Παρίσι 1996.
• Haas, Diana, «Κ. Π. Καβάφης. Ανέκδοτο αυτοσχόλιο στο ποίημα “Η Ναυμαχία”», Λογείον. Περιοδικό για το Αρχαίο Θέατρο 2 (2012), σ. 200-215.
• Haas, Diana, «Κ. Π. Καβάφης. Ανέκδοτο αυτοσχόλιο στο ποίημα “ ‘Τα δ’ άλλα εν Άδου τοις κάτω μυθήσομαι’ ”», Λογείον. Περιοδικό για το Αρχαίο Θέατρο 3 (2013), σ. 132-144.
• Jeffreys, Peter (επιμ.), E. M. Forster-Κ. Π. Καβάφης. Φίλοι σε ελαφρήν απόκλιση, μτφρ. Κατερίνα Γκίκα, Ίκαρος, Αθήνα 2013 [1η έκδοση: Peter Jeffreys (επιμ.), The Forster-Cavafy Letters. Friends at a Slight Angle, The American University in Cairo Press, Κάιρο / Νέα Υόρκη 2009].
• Kappler, Matthias, «“Με ανατολίτικες χειρονομίες”. Εικόνες της ισλαμικής Ανατολής και η χρήση λέξεων ανατολικής προέλευσης στον ποιητικό λόγο του Καβάφη», στο Βαγενάς, Νάσος / Πιερής Μιχάλης (επιμ.), Η ποίηση του κράματος. Μοντερνισμός και διαπολιτισμικότητα στο έργο του Καβάφη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2000, σ. 195-211.
• Lavagnini, Renata, Κ. Π. Καβάφης. Ατελή ποιήματα 1918-1932, Ίκαρος, Αθήνα 1994.
• Lavagnini, Renata, «Από το “Πτολεμαίου Καίσαρος” στο “Καισαρίων”. Στάδια δημιουργίας ενός ποιήματος», Κονδυλοφόρος 15 (2017), σ. 123-148 [1η δημοσίευση στα ιταλικά: Renata Lavagnini, «Kavafis: Le varianti di Cesarione», στο Lirica greca da Archiloco a Elitis. Studi in onore di Filippo Maria Pontani, Liviana Editrice, Πάντοβα 1984, σ. 359-376].
• Liddell, Robert, Cavafy. A Critical Biography, Duckworth, Λονδίνο 1974.
• Pieris, Michalis, «Πάθη / Passions: a latent poetic collection by Cavafy», Κάμπος. Cambridge Papers in Modern Greek 17 (2009), σ. 79-104.

Καβάφης, Κ. Π., «ΑΡΧΕΙΟ ΚΑΒΑΦΗ, Κ. Π.» (1811-1933), Αρχείο, Αρχείο Κ. Π. Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση, GR-OF CA CA, στο: Ψηφιακή Συλλογή του Αρχείου Καβάφη, επιμ. Ίδρυμα Ωνάση, Αθήνα, τελευταία ενημέρωση 01.10.2025: https://cavafy.onassis.org/el/object/pseg-wesz-6aky.

Η περιγραφή έγινε σύμφωνα με το Διεθνές Πρότυπο Αρχειακής Περιγραφής (Γενικό)-δεύτερη έκδοση, Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων, Οττάβα 2000. Για την Ελλάδα: Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία (Ε.Α.Ε), Απρίλιος 2002, μετάφραση: Χριστίνα Βάρδα - Αμαλία Παππά - Ζήσιμος Χ. Συνοδινός. επιμ. Χριστίνα Βάρδα - Ζήσιμος Χ. Συνοδινός, Αθήνα 2002.

Νοέμβριος 2017 – Σεπτέμβριος 2018

Η καταγραφή, ταξινόμηση και περιγραφή του αρχείου έγινε από τον Νίκο Κουτσουμπό και την Αλεξία Παπακώστα.

Η φιλολογική τεκμηρίωση του αρχείου έγινε από τον Αλέξανδρο Κατσιγιάννη και τη Σοφία Ζησιμοπούλου.